همه چیز در سایه بعد سوم
گروه هنر- علی جعفری فوتمی: امیر ادیب، تاجر جوانی ایرانی(با بازی پوریا پور سرخ) قصد دارد در مزایده بزرگ بورس شرکت کند، اما با شخص مرموزی (با بازی مهران رجبی ) روبهرو میشود که به او میگوید تا دو هفته دیگر خواهد مرد وبه عنوان نشانههای درستی این پیشگویی ؛اتفاقات بعیدی در روزهای آینده را نیز پیشگویی میکند؛ پس از این پیشگوییهای مرد مرموز درست از آب در میآید و امیر ادیب تصمیم میگیرد در فرصت باقی مانده از زندگی خود لذت ببرد...
نگاهی به فیلم سینمایی «آقای الف»
همه چیز در سایه بعد سوم
علی عطشانی کارگردان جوان سینما که پیش از این ساخت فیلمهای سینمایی دموکراسی تو روز روشن، در امتداد شهر، تلفن همراه رئیس جمهور و چند فیلم مستند وداستانی را در کارنامه خود دارد، در این فیلم مثل فیلم سینمایی دموکراسی تو روز روشن و فیلم داستانی پوست موز به سراغ موضوع مرگ رفته و با نگاهی طنزآمیز با مسأله مرگ شوخی کرده است. داستان ملاقات با آدمی مرموز و ناشناس که با ارایه اخباری از آینده، زندگی قهرمان داستان را دستخوش تغییر میکند؛ به دلیل جذابیتهای بسیارداستانی پیش از این بارها در ادبیات، سینما وتئاتر تکرار شده است؛به عنوان نمونه از ساختههای وطنی میتوان به فیلم سینمایی «مردی که زیاد میدانست» ساخته یدا... صمدی (1363)اشاره کرد که با موضوعی تقریبا مشابه به همین مقوله پرداخته بود و اتفاقاً در زمان اکران با استقبال مخاطبان هم رو به رو شده وچندین بار هم از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد.
اما آنچه فیلم «آقای الف» را شاخص کرده و در مرکز توجه قرار میدهد، سه بعدی بودن فیلم است. آقای الف نخستین فیلم سه بعدی سینمای ایران است.تحربه ای که حالا دیگر در سینمای جهان، تکنیک تازهای به شمار نمی رود و نمونههای قابل توجهی از تولیدات سینمایی سالهای اخیر را به خود اختصاص داده است؛ پیش از این در چند سکانس از فیلم در امتداد شهر توسط علی عطشانی آزموده شده و حالا در آخرین ساخته این کارگردان به شکل تمام وکمال خود نمایی میکند.
عطشانی که پیش از این نیز خود را به عنوان کارگردانی جسور که تمایل دارد در هر ساختهاش دست به تجربه ای تازه (چه در محتوا و چه در تکنیک) بزند به علاقهمندان سینما معرفی کرده بود، در این تجربه توانست نام خود را به عنوان سازنده اولین فیلم سه بعدی تاریخ سینمای ایران در کتاب تاریخ سینمای ایران ثبت کند. گذشته از همه اینها ،همین مسأله سه بعدی بودن فیلم به تشدید نکات مثبت فیلم در چشم مخاطبان کمک کرده و پوشش مناسبی برای ضعفهای فیلمنامه یا کارگردانی فیلم ایجاد کرده است.اما آنچه در ساخت فیلمهای سه بعدی مطرح است، ظرفیتهای موجود در داستان برای سه بعدی شدن و نیز استفاده از امکاناتی است که تکنیک ساخت سه بعدی فیلم برای هرچه جذاب تر شدن آن میتواند دراختیار کارگردان بگذارد.
به عبارت دیگر سوال اساسی اینجاست که آیا میتوان هر فیلمنامه ای را به صورت سه بعدی تبدیل به فیلم کرد و دیگر آنکه آیا فیلمنامه آقای الف (نوشته امیر علی محسنین) دارای پتانسیل جدی برای ساخته شدن به صورت سه بعدی بوده است یا خیر. نگاهی گذرا به تولیدات سه بعدی سالهای اخیر سینما در جهان نشان میدهد که اصولا فیلمنامه هایی برای ساخت سه بعدی انتخاب شدهاند که بتوانند از این امکان حداکثر بهره برداری را برای خلق شگفتی و اعجاب در چشم مخاطب کرده و با ایجاد جلوههای بصری سه بعدی فضاهایی رعب آور تر، عظیم تر یا مهیج تر برای بینندگانشان فراهم کنند.
فهرست برخی تولیدات سه بعدی (به جز انیمیشن) دوره ده ساله 2000 تا 2010 میلادی هالیوود شامل فیلمهایی همچون «آلیس در سرزمین عجایب»،«آخرین رام کننده هوا»،«هابیت»،«آواتار» و «سرود کریسمس» است که به خوبی موید وجود پتانسیلهای کافی در فیلمنامه برای الزام تولید سه بعدی است.حتی در بازسازی فیلمهای دو بعدی به صورت سه بعدی نیز همین نکته به شدت رعایت شده است.
این اما دقیقا همان چیزی است که کمتر در فیلمنامه آقای الف به چشم میخورد.قصه، مگر در پاره ای دقیقه ها فاقد ظرفیتهای لازم وکافی برای سه بعدی شدن است.بخش عمدهای از اتفاقات فیلمنامه در فضای زندگی معمول و روزمره زندگی در تهران اتفاق میافتد و تعداد سکانسهایی که به زندگی پدر امیر ادیب در برزخ (زندگی ماورایی) یا رویاها وخیالات امیر ادیب میپردازد، آنقدرها هم زیاد نیست (که اتفاقاً همین معدود سکانس ها بخشهای قابل قبول سه بعدی فیلم است) در بسیاری دیگر از لحظات، استفاده از تکنیک سه بعدی بیشتر شبیه فیلمهای تبلیغاتی سه بعدی است که تولیدکنندگان تلویزیونهای سه بعدی برای نشان دادن قابلیتهای این تولیدات برای خریداران به نمایش در میآورند (به عنوان نمونه توجه کنید به صحنههای مختلف پرتاب وسایل به طرف بینندگان مثل لحظه پرتاب پاکت تخمه توسط مرد مرموز به سمت امیر ادیب).
البته به هیچ عنوان نباید از کنار این موضوع بسادگی گذشت که تیم طراح سه بعدی فیلم به سرپرستی بابک محقق تا آنجا که ممکن بوده، با دقت وسخت گیری پروژه را به انجام رسانده و سکانس هایی که در خود امکانی برای جلوه گری سه بعدی داشته اند، عمدتاً قابل توجه وقبول از آب در آمدهاند.گذشته از همه اینها باید به امکانات سخت افزاری لازم برای نمایش فیلمهای سه بعدی در کشور هم اشاره کرد. آنها که فیلمهای سه بعدی را حتی در نمایشگرهای خانگی تماشا کرده اند به خوبی میدانند که بخش عمدهای از حس وحال و لذت تماشای فیلمهای سه بعدی به امکانات دستگاههای پخش کننده ونمایشگرها مربوط میشود و به همین دلیل تجربه تماشای اینگونه فیلم ها با نمایشگر ها وعینکهای ساخت کارخانههای مختلف کاملاً متفاوت است.
در حالی که هنوز حتی در پایتخت هم تعداد اندکی از سینماها امکان پخش چنین تولیداتی را دارند واغلب سینماها در شهرستانها فاقد امکانات پخش فیلمهای سه بعدیاند؛ طبیعی است که تولید این فیلم فاقد جنبههای سود آوری برای تولیدکنندگان باشد.
با این همه باید در نظر داشت که مقایسه بین نخستین فیلم سه بعدی ایرانی با نمونههای موفق وجهانی تولیدات سه بعدی مثل آواتار مقایسه صحیحی نیست. به هر حال آقای الف فیلمی است که با امکانات داخلی ساخته شده و بودجه قابل توجهی هم در اختیار نداشته است.اما تلاش علی عطشانی برای پیش رو بودن قابل تقدیر است. او کارگردانی است که برای حرفه اش ارزش فراوانی قایل است ودر آثارش نشان داده که هم شناخت خوبی از تکنیکها و قابلیتهای تصویر دارد و هم به خوبی با شگردهای جلب توجه مخاطبان آثارش آشناست.دیدن نخستین فیلم سه بعدی تاریخ سینمای ایران تجربه لذتبخشی است و اگر در تهران یا مشهد زندگی میکنید وهنوز این فیلم را ندیدهاید، توصیه میکنیم این تجربه لذت بخش را از دست ندهید.